W trakcie szkoleń, czy zajęć na uczelni, często muszę rozpocząć od wypisania listy nazwisk osób, które uważam za ekspertów w dziedzinie prawa ochrony danych osobowych. Pozwalam sobie więc na krótkie, zupełnie subiektywnie, przedstawienie tych ekspertów, których moim zdaniem warto słuchać lub czytać.
dr Paweł Litwiński
Doktor nauk prawnych, adwokat.
Wspólnik w kancelarii Barta Litwiński Kancelaria Radców Prawnych i Adwokatów. Można by wyliczać w nieskończoność ilość jego publikacji, wystąpień czy aktywności w mediach społecznościowych. To, co jest ważnym atutem Pawła Litwińskiego, to fakt że zajmuje się tematyką prawa ochrony danych osobowych bardzo, bardzo długo. A w tej dziedzinie, jest to ogromnie ważne. Doświadczenie i wiedza zdobyta przez lata, jest podstawą do właściwego rozumienia, interpretowania czy wykładania prawa ochrony danych, które jest stosunkowo nowym prawem. Choć Paweł Litwiński nie jest pierwszą osobą, którą spotkałem na swojej drodze edukacji w tej dziedzinie, to jednak urzekł mnie bodajże w 2010 r,. sposobem przekazywania swojej wiedzy. Trzeba przyznać, że prowadzenie zajęć dydaktycznych nie jest sprawą prostą, w szczególności dla prawników. Przeogromna wiedza i właśnie sposób formułowania treści, powoduje, że niesamowicie lekko i z przyjemnością słucha się wystąpień jego. Natomiast lata doświadczenia i wiedza przez niego zgromadzona, powoduje, że jego publikacje są ogromną wartością dla doktryny, dla specjalistów i wielu Inspektorów Ochrony Danych. Jest współautorem jednego z pierwszych komentarzy do RODO, którego nie można nie mieć na swojej półce z książkami dot. prawa ochrony danych.
dr Grzegorz Sibiga
Doktor nauk prawnych, adwokat.
m.in Kierownik Zakładu Prawa Administracyjnego Instytutu Nauk Prawnych Państwowej Akadami Nauk. To drugi w kolejności ekspert, którego poznałem, który od pierwszego spotkania przekonał mnie swoją widzą i intelektem. Podobnie jak Paweł Litwiński, posiada wieloletnie doświadczenie w dziedzinie prawa ochrony danych osobowych. Autor wielu publikacji, nie tylko z zakresu ochrony danych osobowych. Prelegent na najważniejszych konferencjach dotyczących ochrony danych osobowych. Trzeba przyznać, że z uwagi na jego ogromną wiedzę o sektorze publicznym (podobnie jak dr Marlena Sakowska – Baryła), jest bardzo ważną osobą w kształtowaniu doktryny. Grzegorz Sibiga, ma niesamowity dar przekazywania wiedzy. Sposób jaki to robi, jest naprawdę niepowtarzalny. Nie ma chyba na rynku drugiej takiej osoby. Każda jego wypowiedź jest starannie zaplanowana, spójna, logiczna z bardzo precyzyjnie dobranymi słowami. Mistrzostwo w posługiwaniu się słowem i argumentem, powoduje, że trudno jest podważać czy kwestionować jego słowa. Tezy jakie stawia są naprawę przemyślane, starannie sformułowane i trudno się z nimi nie zgodzić.
dr Wojciech Wiewiórowski
Doktor nauk prawny, Europejski Inspektor Ochrony Danych
Kto nie zna Wojciecha Wiewiórowskiego na pewno ekspertem ochrony danych osobowych nie jest. Wojciech Wiewiórowski, w mojej ocenie, to najbardziej merytoryczna osoba piastująca stanowisko organu ochrony danych osobowych w Polsce. Od jego odejścia do struktur UE, nie było nikogo lepszego i chyba długo jeszcze nie będzie. Wojciech Wiewiórowski jest wybitnym prawnikiem i ekspertem, który potrafi (pełniąc jeszcze funkcję GIODO) powiedzieć publicznie „pomyliłem się”. I to jest klasa Wojciecha Wiewiórowskiego, który zdaje sobie sprawę z tego, jak trudną jest dziedzina prawa ochrony danych. Pamiętam, jak powiedział (bodajże w maju 2018 r.), że największym zagrożeniem wdrożenia i stosowania RODO będzie, nie prawo czy technologia, lecz ludzkie, stare przyzwyczajenia, czyli podejście na zasadzie „bo tak było zawsze”. Codziennie myślę o tych słowach, gdy wdrażając RODO, widzę ludzki opór przed zmianą nawyków, zmianą perspektywy czy zmianą zdania. Gorąco kibicuję Wojciechowi Wiewiórowskiemu, wybranego na dniach na stanowisko Europejskiego Inspektora Ochrony Danych.
dr Marlena Sakowska-Baryła
Doktor nauk prawnych, radca prawny.
Partnerka w kancelarii Sakowska-Baryła Czaplińska Kancelaria Radców Prawnych Spółka partnerska. Z istotnych aktywności jaką muszę wspomnieć jest pełnienie funkcji Redaktora Naczelnego ABI-EXPERT’a – pierwszego (a w mojej ocenia najlepszego) magazynu poruszającego kompleksowo problematykę ochrony danych osobowych. Podobnie jak Paweł Litwiński i Grzegorz Sibiga jest to osoba, która posiada wieloletnie doświadczenie w dziedzinie prawa ochrony danych osobowych. Jest autorką jednego z najlepszych (jak na razie) komentarza do RODO. Dodatkowo zajmuje się mało wdzięczną i trudną dziedziną – prawem do informacji publicznej. Ogromnym atutem Marleny Sakowskiej – Baryły jest jej doświadczenie w pracy dla sektora publicznego. Trzeba przyznać, że praca w tym sektorze nie jest bardzo intratna, a ilość przepisów prawa materialnego zdecydowanie podwyższa poprzeczkę wysiłku intelektualnego jaki trzeba włożyć w rozumienie i stosowanie przepisów o ochronie danych osobowych w podmiotach publicznych. Dlatego z ogromnym szacunkiem i podziwem patrzę na jej publikacje i wystąpienia. Natomiast czysto osobiście mogę sobie pozwolić na stwierdzenie, że Marlena jest przemiłą osobą, którą wyjątkowo przyjemnie się słucha. Jest jedną z niewielu, prawników (podobnie jak Maciej Kawecki) która posiada doświadczenie w pełnie funkcji ABI (poprzednik IOD). Trudno więc nie zgodzić z jej stanowiskami, twierdzeniami czy tezami popartymi tak ogromnym doświadczeniem, także praktycznym. W tym trudnym świecie prawniczym, jest doktorem i radcą prawnym z ludzką twarzą, która mówi prostym, zrozumiałym i jasnym językiem z ogromnym szacunkiem do ludzi.
dr Maciej Kawecki
Doktor nauk prawnych, adwokat.
Aktualnie, po zakończonej misji koordynowania wdrożenia RODO do polskiego porządku prawnego w Ministerstwie Cyfryzacji, dziekan w Wyższej Szkole Bankowej w Warszawie. Powiedzmy sobie szczerze, dziś jeśli chodzi o RODO jest on największym ekspertem. M.in z uwagi jego doktorat, pracę w ówczesnym GIODO, a jako krajowy koordynator reformy prawa polskiego w tym obszarze, miał największy styk z największa ilością spraw, dokumentów, stanowisk, projektów dot. RODO. Pomimo młodego wieku posiada wiedzę i doświadczenie ponad przeciętne. Jest autorem wielu publikacji i wystąpień. I chyba jest najbardziej aktywnym ekspertem bardzo korzystającym z mediów społecznościowych. To co w nim podziwiam, to że „mu się chce„. Pomimo wszystkiego, ogromnej krytyki z każdej strony, ataków z przeróżnych stron, nie tylko na jego życie zawodowe ale też prywatne, nadal mu się chce! Mógł wybrać drogę biznesową, bardziej intratną, a jednak to on, a nie kto inny, podjął się trudu przeprowadzenia tej reformy. Każdy kto choć trochę śledził cały proces legislacyjny, widział jak niełatwo było. A kto choć trochę zobaczył od środka jak działa administracja publiczna, ten wie, jak trudno pracuje się w polityce. I pomimo tego wszystkiego nadal mu się chce, edukować, budować w społeczeństwie świadomość, sprawiać, że technologia będzie służyła dobrze ludziom. Za to i za wiele innych postaw także osobistych, Maciej Kawecki ma on u mnie ogromy szacunek. A już zupełnie prywatnie, po prostu lubię jego wrażliwość na świat, na ludzi, na zwierzęta. A przy tym entuzjastyczne podchodzi do nowych technologii. I choć wskazuje na każdym kroku zagrożenia, to na końcu jest optymistą, których tak bardzo brakuje w naszym kraju.
dr Arwid Mednis
Doktor nauk prawnych, radca prawy
Aktualnie, partner w Kobylańska Lewoszewski Mednis sp.j. Osobiście nigdy się nie poznaliśmy, ale wiele razy miałem okazję wysłuchać jego wypowiedzi. To kolejny wybitny ekspert w tej dziedzinie, właśnie dlatego, że „danymi osobowymi” zajmuj się chyba od zawsze. Nie często występuje (w porównaniu do innych ekspertów) ale jak już występuje to z bardzo merytorycznym przekazem. Z dużą uwagą śledzę jego wypowiedzi na m.in na LinkedIn. Natomiast jak pojawi się jakiś artykuł czy publikacja, to z nieukrywanym zaciekawianiem czytam co wyszło spod jego pióra (klawiatury). Uważam, że dołączenie do tak znakomitych partnerów: Anny Kobylańskiej i Michała Lewoszewskiego będzie pożytkiem nie tylko osobistym, ale dla rynku ochrony danych osobowych.
dr hab. Paweł Fajgielski, prof. KUL
Doktor habilitowany, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
Pana Profesora chyba nie trzeba przedstawić, choć na jednej z ważnych konferencji padło pytanie w jego kierunku z cyklu „kim pan jest” co rozbawiło całą salę. Nie raz miałem okazję wysłuchać jego wystąpień. Nie będę ukrywał, że Paweł Fajgielski nie jest urodzonym mówcą. I choć jego głos raczej usypia (z uwagi na melodyjność) , to jednak nie da się zasnąć na jego zajęciach, a ja zawsze z niecierpliwością czekam na jego wystąpienie i zawsze mam ogrom przemyśleń po jego wykładzie. Z każdej jego wypowiedzi można wiele cennych informacji dla siebie uzyskać. Z uwagi na to, że jest bardziej teoretykiem prawa ochrony danych, jego zdanie w środowisku brzmi jak głos rozsądku i mędrca. Jego poglądy są cennym drogowskazem dla tych, którzy poszukują wyważonego, mocno przemyślnego stanowiska, popartego wieloletnią pracą naukową w tej dziedzinie.
dr Mirosław Gumularz
Doktor, radca prawny
Razem z Patrycją Kozik, tworzą niezwykły duet prawdziwych ekspertów nowych technologii w prawie ochrony danych osobowych w kancelarii GKK Gumularz Kozik Kancelaria. Posiada on solidną wiedzę w zakresie prawa cywilnego, opublikował wiele bardzo interesujących książek i artykułów. To co cenne i mało spotykane, Mirosław Gumularz z racji swojej wiedzy i doświadczenia ma „wrażliwość” na ochronę praw osób z uwzględnieniem praw konsumenta. Biorąc pod uwagę, że obie te dziedziny chronią prawa ludzi, charakteryzuje się ciekawym podejściem do prawa ochrony danych osobowych. Jego wystąpienia są naprawdę na wysokim poziomie intelektualnym, przez co wprowadza nową jakoś na rynku i w doktrynie. Bardzo często ten poziom jest tak wysoki, że przeciętni odbiorcy nie potrafią zrozumieć stawianych przez niego tez. Z Mirosławem Gumularzem mamy wspólnie chyba najwięcej przeanalizowany i zdiagnozowanych problemów RODO, ale problemów nie tych które aktualnie występują, tylko tych, których jeszcze inni nie dostrzegli. To jest właśnie poziom intelektu i wyobraźni Mirka, który dziś ma przemyślenia, na które większość jeszcze nie zadała sobie pytania. A jeśli miałbym coś prywatnie dodać o Mirku, to (podobnie jak Marlena Sakowska – Baryła), to jest on prawnikiem z ludzką twarzą.
r. pr. Patrycja Kozik
radca prawny, doktorantka na WPiA Uniwersytetu Jagielońskiego
Partnerka w kancelarii GKK Gumularz Kozik Kancelaria. Patrycja Kozik, razem z Mirosławem Gumularzem, Maciejem Kaweckim i Michałem Czerniawskim tworzą nowe pokolenie ekspertów prawa ochrony danych osobowych, którzy naprawdę rozumieją nowe technologie przetwarzania informacji. Patrycja ma niesamowitą umiejętność rozumienia działania technologii i wkomponowania tej wiedzy w prawo ochrony danych. Starszemu pokoleniu ekspertów to nie za bardzo wychodzi. A w tej dziedzinie ta umiejętność nabiera coraz większego znaczenia. Jest wielu dobrych prawników, ale to co czyni Patrycję Kozi wybitną ekspertkę, to własnie wiedza i rozumienie mechanizmów działania społeczeństwa informacyjnego, działania systemów teleinformatycznych, branży internetowej. Choć można Patrycję postrzegać jak „twardą zawodniczkę”, to jednak ma w sobie ogromne pokłady empatii i wrażliwości ludzkiej, którą trzeba mieć w sobie, jeśli chce się rozsądnie podchodzić do ochrony prywatności.
dr Michał Czerniawski
Doktor nauk prawnych, radca prawny
Michał Czerniawski, aktualnie pracuje w Brukseli, reprezentując Polskę w UE. Wcześniej pracował w Ministerstwie Cyfryzacji. Często można było spotkać go na wielu konferencjach i wykładach dla osób zajmujących się ochroną prywatności. Choć Michał ma ogromną wiedzę na temat RODO, także kulis powstawania tego aktu prawnego, to mistrzostwo osiągnął wąskiej i rzadkiej specjalizacji to jest jurysdykcji prawa ochrony danych. Kiedyś na pewno pojawią się postępowania sądowe podmiotów międzynarodowych, działających na wielu rynkach, gdzie przetwarzanie danych odbywa się w wielu krajach. Wtedy nieoceniona będzie wiedza Michała. Należy on do młodego pokolenia ekspertów, którzy znacznie lepiej czują i rozumieją zmieniające się technologicznie otoczenie. Ze wszystkich wyżej wymienionych ekspertów, na arenie międzynarodowej, to właśnie jego artykuły, glosy do wyroków, są zauważane i cytowane. Z racji swojego położenia i zainteresowania, Michał chyba ma największą wiedzę na temat wszystkich postępowań w sprawach dot. ochrony prywatności przez TSUE. Dlatego gorąco polecam obserwować jego profil na Twitterze.
r. pr. Magdalena Czaplińska
Radca prawny, doktorantka na WPiA Uniwersytetu Łódzkiego
Partnerka w kancelarii Sakowska-Baryła Czaplińska Kancelaria Radców Prawnych Spółka partnerska. Razem z Marleną Sakowską – Baryłą mają podobne doświadczenie i ogromny bagaż doświadczeń w szczególności w sektorze publicznym. Magdalena jest świetnym radcą prawnym, z ogromną wyobraźnią i niesamowicie szybkim procesem myślowym. Dlatego słuchając jej wypowiedzi trzeba być naprawdę bardzo skupionym. To jest ten typ osoby, z którą spotkanie i rozmowa osobista daje poczucie konkretności, bez straty czasu, poczucie świetnie wykonanej pracy bez owijania w bawełnę.
dr Arleta Nerka
Doktor nauk prawnych, dziekan na ALK
Jeśli ktoś ma wybitną wiedzę na styku RODO i prawa pracy, to właśnie Arleta Nerka. Reszta zostaje daleko w tyle. Jest typem naukowca, który zawsze zgłębia i analizuje sprawę w kontekście systemowym. Nie boi się stawiać trudnych pytań ale i nie unika niewygodnych odpowiedzi. I choć jest naukowcem, to jednak głęboko osadzonym w praktycznych rozważań nad relacją: pracodawca – administrator vs. pracownik – podmiot danych. Z pewnością warto mieć przy sobie jej publikacje i warto słuchać jej wykładów.
dr Krzysztof Wygoda
Doktor nauk prawnych
Krzysztof Wygoda reprezentuje wrocławski ośrodek intelektualnych ekspertów prawa ochrony danych. Posiada bardzo dużą wiedzę na temat prawa ochrony danych w szczególności w sektorze publicznym. Ma wiele bardzo ciekawych przemyśleń i tez, którymi chętnie dzieli się ze światem. I warto, naprawdę warto z Krzysztofem wchodzi w dyskusje, czy to na konferencjach czy w mediach społecznościowych.
„RODO dream team” – czyli zespół ochrony danych Marcina Serafina
Choć nie opiszę każdej osoby odrębnie (bo mogła by z tego zrobić się książka), to chciałbym przedstawić absolutnie fenomenalny zespół, z którym miałem okazję pracować przy nie jednym projekcie RODO: adw. Sławomir Kowalski, Natalia Domagała (Kalinowska), adw. Anna Turek, adw. Paweł Tobiczyk r. pr. Małgorzata Kurowska, r. pr. Mateusz Franke, r. pr. Milena Wilkowska, r. pr. Piotr Kalina, r. pr. Monika Gierałtowska – Karpowicz, r. pr. Tomasz Proć, Łukasz Zięba, Paulina Wirska. To tylko część zespołu RODO’wskiego kancelarii Maruta Wachta sp. j. Z tą ekipą miałem ogromną przyjemność pracować przy wielu projektach. Ten zespół ekspertów jest nie do pokonania. Każdy z nich specjalizuje się w jakimś konkretnym obszarze. A wiedza i doświadczenie tej ekipy zebrane razem, daje niesamowity efekt synergii. Ciągłe rozmowy, dyskusje, współpraca i burzliwe dyskusje wewnętrzne, powodują, że nie ma w Polsce lepszego zespołu prawa ochrony danych. Każdego z Was za coś innego cenię. Każdy mi czymś imponuje. I choć czasami się nie zgadzamy, to jednak Wasz zespół tworzy taki poziom wiedzy i taką atmosferę pracy, że praca z Wami to ogromna przyjemność.
Rodzynki w IT
Trzy wyjątkowe osoby: Maciej Kołodziej (e-detektywi.pl), Mariola Więckowska (Lex-Digital), Konrad Mazur (cyberprzestepczosc.pl) zasługują na odrębny akapit. To są osoby, które z uwagi na swoją wiedzę z zakresu technik informacyjnych (IT) i RODO mają ogromną przewagą rynkową. Mariolę poznałem na studiach, gdy jeszcze pracowała w Allegro. Pomimo tego, że ma ogromną wiedzę i doświadczenie, to cały czas się uczy i lubi to co robi. Uczestnicy szkoleń czy wykładów uwielbiają jej osobowość i chłoną jej wiedzę. Macieja nawet nie pamiętam kiedy poznałem. Zapewne w SABI, ale nie mam pewności. I choć Maciej pamięta czasy, kiedy komputery można był na liczyć na sztuki w mieście, to nadal utrzymuje wysoki poziom swoje wiedzy na temat technologii IT. Mając taki przekrój historyczny, rozumie znacznie więcej niż większość młodych inżynierów. Konrad, choć jest doktorantem na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, to jego wiedza na temat technik komputerowych jest na niesamowitym poziomie. Chyba nie ma drugie prawnika w Polsce, który by wiedział o IT i cyberprzestępczości tyle co Konrad.
Podsumowując
Kolejność poszczególnych ekspertów ma raczej znaczenie chronologiczne. Mniej więcej w takiej kolejności poznawałem poszczególne osoby, choć mogę się mylić. Nie wymieniam też wszystkich ról, funkcji, stanowisk jakie te osoby pełnią. Tylko te, które uważam, że mają istotniejsze znaczenie z punktu widzenie tego artykułu.
Każda osoba wskazana przeze mnie, z jakiś powodów jest dla mnie ważna w dziedzinie prawa ochrony danych. Nie będę ukrywał, że jednych znam mniej, innych bardziej. Wskazuję te osoby, ponieważ gdzie nie pojawią się ich nazwiska, warto być, słuchać i czytać. Ale uwaga: każda z tych osób może się mylić, każda z tych osób możne popełniać błędy. Do każdego i każdej sytuacji trzeba podchodzić z dystansem i zdrowym rozsądkiem. Pamiętajmy, że nie ma ludzi nieomylnych i idealnych.
Jeśli kogoś pominąłem, proszę o sygnał. Ale zastrzegam, że na tej liście, w pełni subiektywnej dla mnie, znajdują się tylko takie osoby, które mniej lub bardziej znam, wysłuchałem ich wystąpień nie raz i nie jeden tekst, czy publikację przeczytałem. Zapewne jest jeszcze wielu ekspertów w tej dziedzinie, ale z racji tego, że ich nie znam osobiście, czy też nie miałem okazji wysłuchać wystąpień, czy przeczytać ich publikacji, na razie nie znajdują się na tej liście. Jest więc szansa, że lista się będzie zmieniać.
Ten artykuł pisałem prawie pół roku i stwierdzam, że o RODO pisze się znacznie łatwiej niż o ludziach. 😉
Tomasz Izydorczyk